مقدمه
مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، یک مرکز تحقیقاتی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان است. مطابق بند 2 مصوبه چهارمين جلسه هيئت رئيسه دانشگاه مورخ 7/2/85 ضرورت تأسيس مركز علوم انساني سلامت اعلام گرديد. سپس از وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، درخواست تغییر نام مرکز از «علوم انسانی سلامت» به «علوم اجتماعی سلامت» و متعاقبا موافقت اصولی شد. ضمن موافقت با تغییر نام، طی نامه شماره 2353/500/د مورخ 20/10/90 وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به استناد رای صادره در دویست و دوازدهمین جلسه مورخ 22/5/1390 شورای گسترش دانشگاه های علوم پزشکی با تاسیس «مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی اصفهان» موافقت اصولی به عمل آمد. در حال حاضر مرکز در حال آماده سازی مستندات برای اعلام درخواست موافقت قطعی می باشد. این مرکز با به کارگیری همکاري هاي تخصصی و بین رشته اي در راستاي انجام فعالیت هاي پژوهشی و فناورانه در حوزه عوامل اجتماعی موثر بر سلامت به منظور ارتقاء سلامت، افزایش دانش و آگاهی عمومی جامعه و برقراري ارتباط آموزشی و پژوهشی با سایر مراکز تحقیقاتی و گروه هاي آموزشی دانشگاه و سایر حوزه ها و مراکز فعالیت می نماید.
چشم انداز(Vision)
مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت امیدوار است طی پنج سال آینده، یکی از مراکز تحقیقاتی برجسته و کارا در سطح ملی و بین المللی در پژوهش های بنیادی، کاربردی و تاثیرگذار باشد و از طریق مطالعات آینده پژوهانه و میان رشته ای در حیطه عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، بتواند موضوعات ارتقاء سلامت و عدالت در سلامت را به عنوان اولویت همه سازمان ها و مراکز دولتی و غیر دولتی مطرح نماید.
ماموریت (Mission)
مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، بر آن است با یک رویکرد جامعه محور در راستای سیاست های کلان سلامت کشور، افق 1404 ایران، نقشه جامع علمی کشور و نقشه سلامت کشور در راستای ماموریت های زیر گام بردارد:
1. استفاده از توانمندی های علمی تخصصی از طریق هدایت، حمایت، طراحی و اجرای پژوهش های میان رشته ای در تولید علم، ایده پروری و نوآوری در حوزه عوامل اجتماعی موثر بر سلامت
2. ارائه آموزش های مجازی، کاربرد فناوری های نوین و ارائه خدمات مشاوره ای و تخصصی در جهت توانمندسازی پژوهشگران و مدیران حوزه سلامت .
3. ترویج رویکرد عالمانه به مسئولین و سیاستگذاران سازمان های درون و خارج بخش سلامت در جهت انجام مداخلات و تصمیم گیری های مبتنی بر سلامت همه جانبه جسمی روانی و اجتماعی
4. روشنگری در رابطه با نقش عوامل اجتماعی سلامت برای آحاد مردم، سازمان های دولتی و غیر دولتی مرتبط با سلامت در جهت دستیابی به زندگی سالم و با نشاط در جامعه
ارزش ها (Values)
V1: رعایت اصول اخلاق در پژوهش
V2: حفظ و تعالی کرامت و شان انسانی
V3: مد نظر قرار دادن سبک زندگی ایرانی-اسلامی
V4: مد نظر قرار دادن ارزش های فرهنگی- اجتماعی جامعه
V5: عدالت محوری
V6: توانمند سازی کارکنان و اعضاء مرکز به صورت خلاق و نوآور
V7: فعالیت ها و همکاری های بین بخشی و بین رشته ای
V8: انتشار آزاد نتایج دستاوردهای علمی
اهداف کلان مرکز (Goals)
G1: جذب ثروت با استفاده از ظرفیت های موجود در مرکز
G2: توانمند نمودن محققان، مدیران، برنامه ریزان و آحاد جامعه در خصوص نقش عوامل اجتماعی در سلامت
G3: تقویت ارتباطات ملی و بین المللی، بین بخشی
G4: بهبود کمی و کیفی تحقیقات حوزه سلامت و فراهم آوردن امکان کاربست نتایج تحقیقات مرتبط با عوامل اجتماعی تعیین کننده سلامت در سیاست گذاری ها، برنامه ریزی ها و طراحی مداخلات
G5: ترجمان دانش و تسهیل امکان دسترسی آسان به نتایج عوامل اجتماعی تعیین کننده سلامت در کشور
G6: ایجاد ساختار تشکیلاتی و تجهیزاتی و ارتقاء ظرفیت مدیریتی و اجرایی مرکز
تحلیل وضعیت موجود (SWOT)
نقاط قوت (Strength)
S1: در نظر داشتن رویکرد جامعه محور و جامعه نگر در انجام وظایف محوله
S2: لاین تحقیقاتی متنوع و جامع
S3: امکان استفاده از ظرفیت های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان به عنوان دانشگاه مادر و تیپ یک
S4: امکان استفاده از منابع علمی الکترونیک و غیر الکترونیک، کتابخانه و سایت در دانشگاه
S5: امکان ارتباط با سازمان های داخلی و خارجی مرتبط با مرکز در قالب تفاهم نامه های همکاری
S6: بهره مندی از اعضای هیات علمی با تخصص بین رشته ای
نقاط ضعف (Weaknesses)
W1: عدم شناخت کافی مرکز توسط سازمان های خارج از دانشگاه
W2: کمبود منابع مالی و فقدان بودجه مستقل
W3: ارتباط ناکافی با سازمانهای مرتبط با سلامت و ضعف همکاری بین بخشی
W4: کمبود نیروی انسانی پژوهشی
W5: بی انگیزگی برای انجام پژوهش
W6: نداشتن تشکیلات مصوب و چارت سازمانی در مرکز
W7: نداشتن هیات علمی پژوهشی مستقل در مرکز
W8: پایین بودن بودجه های مصوب طرح های تحقیقاتی
W9: نداشتن زیرساخت های سخت افزاری و نرم افزاری بهروز
W10: نداشتن پژوهشگر مستقل
W11: پاسخگو نبودن پژوهش ها در رفع مشکلات جامعه
فرصت ها (Opportunities)
O1: امکان جذب گرنت های پژوهشی از وزارتخانه و سایر سازمان های دولتی
O2: امکان جذب نیروهای متخصص و با تجربه در مقاطع مختلف علمی در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان (MPH، ارشد و دکترا و پسا دکترا، سرباز نخبه)
O3: وجود مراکز تخصصی و گروه های علمی مرتبط در کنار مرکز
O4: حضور خیرین سلامت در استان
O5: دسترسی به کادر علمی و اجرایی دانشگاه اصفهان و سایر دانشگاه های دولتی و غیر دولتی در استان (آزاد، پیام نور و علمی- کاربردی)
O6: امکان برقراری تعاملات با سازمانهای دولتی و خصوصی
O7: عضویت در شبکه تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت
تهدیدها (Treats)
T1: عدم رویکرد سلامت محور، کل نگر، و نقّادانه در سایر سازمان های مرتبط با سلامت
T2: تغییر مکرر مدیران پیش از تثبیت و اجرای کامل برنامه های پیشنهادی
T3: عدم نگاه علمی به برنامه های توسعه ای در سازمان ها
T5: ضعف در همکاری های برون و بین بخشی بطور منسجم
T6: عدم سیاستگذاری مبتنی بر/آگاه از شواهد
T7: بی اعتنایی سازمان های ذیربط به اهمیت و نقش پژوهش در سلامت جامعه
T8: نداشتن دیدگاه آینده پژوهانه در مواجه با تغییرات و نیازهای جامعه در حوزه سلامت
T9: پایین بودن سطح آگاهی مردم، مدیران و سیاستگذاران در خصوص عوامل اجتماعی موثر بر سلامت
T10: اعتبارات ناکافی تخصیص یافته به پژوهش در کشور
T11: سهم اندک بخش خصوصی در پژوهش کشور
T12: عدم وجود قوانین حمایتی از پژوهشگران
T13: رویکرد ارزشیابی نامتناسب برای ارزشیابی و رتبه بندی مراکز تحقیقاتی SDH با توجه به ماهیت و نقش آنها
راهبردها(Strategies)
S1: بهره گیری از نیروهای انسانی متخصص به منظور انجام پژوهش های مرتبط با سلامت جامعه
S2: انجام پژوهش های بین رشته ای و ارتقاء سطح کیفی پژوهش ها
S3: جلب همکاری های بین بخشی در حوزه عوامل اجتماعی موثر بر سلامت
S4: بهره گیری از اطلاعات کاربردی به منظور انجام پژوهش های کاربردی در حوزه SDH
S5: هدایت پژوهش ها به سمت پژوهش های تقاضا محور، محصول محور و ماموریت محور
S6: جذب منابع مالی دولتی و خصوصی در جهت تقویت بودجه های پژوهشی و تامین امکانات مرکز به صورت مستقل
S7: تقویت رویکرد جامعه نگر و جامعه محور در آموزش مدیران، کارشناسان، مجریان، سیاستگذاران و مردم در خصوص عوامل اجتماعی موثر بر سلامت
S8: انجام اقدامات در خصوص معرفی جایگاه و رسالت مرکز در سایر مراکز و سازمانهای دانشگاهی